Veelgestelde vragen Risico’s vooraf (PRI)

Let op! Deze informatie is afkomstig uit het VMS Veiligheidsprogramma 2008 - 2012 en kan verouderde informatie bevatten. Kijk voor actuele informatie bij deze pagina of onder nog een pagina.

PRI

Een PRI kost zoveel tijd, bestaat er een light variant?
Het uitvoeren van een Prospectieve risico-inventarisatie(PRI) kost veel tijd en energie van de betrokkenen. Een PRI dient daarom te worden ingezet op de meest risicovolle processen binnen een organisatie. Daarnaast is het goed met elkaar vast te stellen of het proces gekozen voor de PRI voldoende is afgebakend. Een juiste afbakening vergemakkelijkt de PRI. Soms kan het noodzakelijk zijn tijdens een PRI het proces wat geanalyseerd wordt alsnog te verkleinen. Het verkleinen van het proces en het goed doorlopen van alle stappen van de PRI verdiend de voorkeur boven het verwijderen van stappen waardoor mogelijke risico’s worden gemist. Uiteindelijk weegt het elimineren van de risico’s in de patiëntveiligheid op tegen de tijdsinvestering van een PRI.

Wat moet ik verstaan onder prospectief?
Prospectief onderzoek vindt plaats voordat een situatie zich voordoet en wordt verricht met het doel de uiteindelijke situatie en te ondernemen acties te verkennen en te voorkomen. Bij een prospectief onderzoek kijkt u dus vooraf naar risico’s. Er heeft (nog) geen incident plaatsgevonden. Prospectief onderzoek kan bijvoorbeeld het in kaart brengen van een risicovol proces zijn, zoals het klaarmaken en toedienen van chemotherapie en het in gebruik nemen van nieuwe apparatuur.

Prospectieve analysemethoden

HFMEA
HFMEA staat voor Healthcare Failure Mode and Effect Analysis en is een systematische methode van risico-inventarisatie. Een multidisciplinaire groep deskundigen analyseert een proces in een aantal bijeenkomsten en zoekt uit waar faalwijzen (failure modes) kunnen optreden die tot ongewenste gevolgen voor de patiënt (kunnen) leiden. Vervolgens worden maatregelen opgesteld die ervoor moeten zorgen dat deze gevaarlijke situatie en/of de schade aan de patiënt niet kan optreden.

Achtergrond HFMEA
FMEA is ontwikkeld in de luchtvaartindustrie en werd later intensief toegepast in ruimtevaartprojecten om aan de zeer hoge eisen van bedrijfszekerheid te voldoen (KPMG, 2001). Voor de zorg heeft het Amerikaanse ‘National Center for Patient Safety’ in 2001 de Healthcare Failure Mode and Effect Analysis (HFMEA) ontwikkeld. In 2006 is de SAFER-methodiek ontwikkeld. Dit is een door ZonMW gesubsidieerd initiatief van het UMC-Utrecht, De Maastro Clinic en TU Eindhoven (Habraken, Reijnders, Schaaf van der, Leistikow et. al., 2006). Het VMS Veiligheidsprogramma heeft de Praktijkgids Prospectieve risico-inventarisatie ontwikkeld.
U vindt de praktijkgids onder het kopje Tools op de pagina Risico’s vooraf.

Bow-Tie
Het Bow-Tie model is een instrument voor risicoanalyse dat in de gezondheidszorg toegepast kan worden als instrument ter verbetering van de patiëntveiligheid. Het model wordt weergegeven in de vorm van een vlinderdas en dankt hier ook zijn naam aan (Bow-Tie is Engels voor vlinderdas). Met behulp van het Bow-Tie model kan op een systematische, efficiënte en begrijpelijke wijze een beeld worden verkregen van de risicofactoren die in een ziekenhuis of op een afdeling aanwezig zijn en van de preventieve en herstelmaatregelen die hierop (kunnen) worden ingezet. Kortom, van de wijze waarop de veiligheid (niet) wordt gemanaged.
Doordat het Bow-Tie model de huidige situatie rondom aanwezige risico’s overzichtelijk weergeeft, worden mogelijke verbeterpunten voor een ziekenhuis of afdeling zichtbaar. Tevens wordt het  mogelijk prioriteiten te stellen. Zo kunnen gericht acties ingezet worden op de belangrijkste verbeterpunten. De Bow-Tie kan zowel prospectief als retrospectief worden gebruikt. Lees meer over een risico-analyse volgens de ‘Bow-Tie methode’ voor de verbetering van medicatieveiligheid

Welke processen komen in aanmerking voor een PRI?
Lees het nieuwsbericht van 22-03-2012: Praktisch aan de slag met een PRI