Veelgestelde vragen POWI

Let op! Deze informatie is afkomstig uit het VMS Veiligheidsprogramma 2008 - 2012 en kan verouderde informatie bevatten. Kijk voor actuele informatie bij deze pagina of onder nog een pagina.

Onthaarbeleid

Is het bij bepaalde ingrepen zoals aan de behaarde hoofdhuid en bij vaginale en abdominale OK’s zo dat er altijd onthaard moet worden?
Bij elke patiënt die geopereerd wordt, bepaalt de chirurg of het operatiegebied onthaard moet worden om operatie-technische redenen. Uit een systematische review blijkt dat het om hygiënische redenen niet nodig is om haar preoperatief te verwijderen (Niël-Weise 2005). In twee gerandomiseerde onderzoeken werd vergeleken of het preoperatief verwijderen van lichaamshaar met een tondeuse de voorkeur heeft boven verwijdering met een scheermes. De kans op een wondinfectie was bij het gebruik van een scheermes tweemaal groter (Niël-Weise 2005). Wanneer ontharing noodzakelijk is, stelt het expertteam voor op een zo beperkt mogelijk gebied lichaamshaar te verwijderen. Bij de ontharing dient een tondeuse met een disposable scheerkop gebruikt te worden. De ontharing dient direct voor de operatie op het OK-complex plaats te vinden.

Gelden de richtlijnen uit de praktijkgids voor het ontharen voor alle patiënten, ook bij vaatonderzoeken en HCK’s?
Het ontharingsbeleid is universeel. Het beleid is niet ontharen en als er om operatie-technische redenen onthaard moet worden, gebruik dan met een tondeuse.

Wat is huidige stand van zaken met betrekking tot het onthaarbeleid?
De laatste stand van zaken leest u elders op deze website.

Deurbewegingen

Welke vraag wordt er in de PREZIES module gesteld over de deurbewegingen?
De vraag zoals gesteld in de PREZIES module is: Is het aantal deurbewegingen tijdens de chirurgische OK-tijd onder de norm X gebleven? Antwoord categorieën: J (ja), N(nee)”

Is het mogelijk om het tellen van het aantal deurbewegingen te vervangen door het tellen van het aantal keer dat de drukhiërarchie tijdens de operatie onvoldoende was?
Het tellen van het aantal keren dat de deur open gaat, is gekozen als een maat voor discipline op de operatiekamer. Het is de bedoeling om aan de hand van tellingen met elkaar de discussie aan te gaan over gedrag en vragen te stellen als ‘waarom lopen we zoveel heen en weer?’, ‘is het wel nodig om voor koffie te wisselen?’, en  ‘moeten er wel zo veel mensen langs komen?’. Het gaat dus niet zo zeer om het technische aspect van de drukhiërarchie, al is de vraag of het wel mogelijk is de drukhiërarchie te handhaven wanneer de deur open en dicht gaat, maar om de aandacht voor hygiëne en discipline. Het tellen van het aantal keren dat de deur open gaat is een middel, geen doel op zich.

In PREZIES wordt gevraagd om het aantal deurbewegingen te registreren volgens de norm. Wat is deze norm?
Tot op heden ontbreekt de evidence based op het gebied van deurbewegingen. Het allerbelangrijkste is de discussie die op gang gebracht wordt. Er is niet duidelijk te communiceren wat een algemeen geldende norm is. Het is ziekenhuis afhankelijk. Voor een niet-opleidingsziekenhuis kan de 0 bereikt worden, oplopend tot twee á drie keer per operatie. Bij opleidingsziekenhuizen is een maximum van tien keer reëel.

Welke suggesties zijn er op het gebied van deurentellers?
Hieronder een aantal voorbeelden van oplossingen voor deurentellers:

• Veel ziekenhuizen nemen de deurtellers mee op het moment dat zij de OK gaan verbouwen.
• Een aantal ziekenhuizen houdt een steekproef op een OK-dag. Dit kan door een willekeurig persoon die per OK-sessie bijhoudt hoe vaak de deur open en dicht gaat en waarom. Vervolgens kunnen deze gegevens geanalyseerd worden. Eén tot twee keer per operatie is het maximum. Op basis van deze gegevens worden er vervolgacties met elkaar afgesproken binnen een x periode. Nadat deze periode is verstreken, wordt er opnieuw een steekproef gehouden om te kijken of deze deurbewegingen zijn afgenomen.
• In het Rijnland Ziekenhuis hebben ze een goedkope oplossing voor deurentellers gevonden. Hoofd CTA, dhr. de Jong heeft zelf iets ontwikkeld. Hij is te bereiken via telefoonnummer: 071-5828174.

Antibiotica

Bij het toedienen van pre-operatieve antibioticaprofylaxe worden in de praktijk veel verschillende antibiotica gebruikt. Hoe moet dit beoordeeld worden (in PREZIES)?
Het juiste antibioticum is het antibioticum dat in de protocollen of richtlijnen van het ziekenhuis staat. Dat kan dus verschillend zijn voor elk ziekenhuis. Bij het opstellen van het programma is er bewust voor gekozen dit zo te doen, want het is niet aan te geven dat één bepaald middel beslist bij een bepaalde operatie gegeven moet worden. Voor uw ziekenhuis geldt dus dat als de afspraak is dat voor een bepaalde operatie bijvoorbeeld cefazoline wordt gegeven maar er is amoxicilline-clavulaanzuur gegeven, dan is niet het juiste antibioticum gegeven en dient ‘Nee’ gescoord te worden ook al is de amoxicilline-clavulaanzuur op de juiste tijd gegeven.

Bij sectio’s krijgen de patiënten in ons ziekenhuis standaard pas antibiotica nadat het kindje is geboren. We kunnen dus nooit honderd procent halen voor de bundel omdat de antibiotica niet tussen de vijftien tot zestig minuten voor OK gegeven wordt. Wat is het advies in deze?
Op zich bestaat er geen goede reden – volgens de SWAB – om te wachten met het geven van antibiotica totdat het kindje is geboren. Het is echter bekend dat dit standpunt niet overal wordt gedeeld. Als het ziekenhuis als beleid heeft om pas te starten met AB-profylaxe als de baby is geboren, kan gewoon “ja” ingevuld worden. De tijdslimiet is dan niet van toepassing. “Ja” betekent ja of niet van toepassing.

Verwarmen bloedproducten

Welke richtlijnen zijn er betreffende het verwarmen van (bloed)producten, in het kader van het handhaven van normothermie?
Het op lichaamstemperatuur brengen van infusievloeistoffen is een gebruikelijke en veel toegepaste methode. Dat er een uitzondering moet worden gemaakt voor bloedproducten is bij ons expertteam niet bekend. Het gaat in dit kader om het opwarmen op de OK en vervolgens direct toedienen. Bij Sanquin geven ze aan dat zowel plasma als rode bloedcellen verwarmd kunnen worden (niet boven de 37 graden C). Hiervoor is een speciaal bloedverwarmingsapparaat nodig. Aangezien dit een kostbaar apparaat is wordt dit bij een normale transfusie (op de afdeling) vaak niet gebruikt, aangezien de inlooptijd dusdanig lang is dat het bloedproduct op kamertemperatuur is bij het toedienen. Bij het versneld toedienen is een dergelijk apparaat aan te bevelen, zodat de kerntemperatuur van een patiënt niet te veel omlaag gebracht wordt. Daarnaast geeft Sanquin aan dat op dit moment nog niet duidelijk is of het mogelijk is thrombocyten te verwarmen, dit wordt onderzocht.

PREZIES

Wat zijn de kosten voor deelname aan PREZIES?
De kosten voor deelname bedragen jaarlijks à 1750,- voor de eerste incidentiemodule waaraan het ziekenhuis deelneemt en à 500,- voor elke volgende module.

Filmmateriaal

Welk filmmateriaal is er beschikbaar over het thema POWI?
De afdeling Ziekenhuishygiëne en infectiepreventie van het UMC Utrecht heeft samen met professionals van de OK een instructiefilm gemaakt over het onderwerp hygiëne tijdens het operatieve proces. Er is gebruik gemaakt van de kennis van TNO, IGJ en de WIP. Daarnaast komt ook de inhoud van de praktijkgids Voorkomen van wondinfecties na een operatie terug in de film.
Het doel van de film is het vergroten van de kennis over het ontstaan van een postoperatieve wondinfectie en de maatregelen die bijdragen aan het voorkomen van deze infecties. De film is geschikt ter ondersteuning bij het onderwijs aan OK-assistenten, anesthesiemedewerkers en chirurgen. De film levert een positieve bijdrage aan het terugdringen van het aantal POWI’s en daarmee komt de patiëntveiligheid ten goede. Voor meer informatie of voor het opvragen van de dvd kunt u contact opnemen met mevrouw A. Gigengack-Baars. Zij is te bereiken op het volgende e-mailadres: Agigenga@umcutrecht.nl.
Met welk ziekenhuis kan ik contact opnemen met betrekking tot de uitrol van dit thema?
Het Rijnland ziekenhuis is multidisciplinair te werk gegaan in het uitrollen van dit thema. U kunt contact opnemen met Gerda Lelieveld, Adviseur Infectiepreventie, Voorzitter werkgroep POWI. Zij is te bereiken via g.lelieveld@rijnland.nl. De bestaande adviezen zoals geformuleerd in de praktijkgids blijven van toepassing.